Her yaşta görülebilmelerine rağmen en sık 50 yaşından sonra gözlenmektedir. Erken evrede teşhis edildiğinde kalın bağırsak kanseri tedavisinde başarılı sonuçlar almak mümkündür. Bu sebeple toplum tabanlı taramaları yaygınlaştırmak ve farkındalık oluşturmak amacıyla Mart ayı "Kolon Kanseri Farkındalık Ayı" olarak belirlenmiştir.
Risk Faktörleri
Kolorektal kanserin kesin sebebi bilinmemekte olup en bilinen risk faktörleri şunlardır;
* Aşırı kilolu veya obez olmak
* Fiziksel olarak aktif olmamak
* Fazla miktarda işlenmiş gıda veya kırmızı et tüketimi
* Alkol Kullanımı
* Sigara
* İleri yaş
* Ailede benzer kanser öyküsü bulunması
* Bazı Genetik Hastalıklar
*Daha önceden kalın bağırsak kanseri geçirmiş olmak: Kalın bağırsak kanseri öyküsü olan bir kişide tekrar kalın bağırsak kanseri gelişebilir.
*Ülseratif kolit veya Crohn hastalığı: Bağırsakta adı geçen iltihabi hastalığı olanlarda kalın bağırsak kanseri riski artmıştır.
Kalın bağırsak kanserlerinden korunmada tarama yöntemlerinin yanı sıra riski azaltıcı bazı basamaklar da mevcuttur. Örneğin fiziksel egzersiz, aşırı kilolardan kurtulmak, sigara ve alkol kullanmamak, yüksek lifli, düşük yağ içerikli gıdaları tüketmek bunlardan birkaçıdır.
Belirtiler
Kalın bağırsak kanserlerinde en sık görülen belirtiler şunlardır;
*Bağırsak alışkanlıklarında ishal-kabızlık gibi değişikliklerin meydana gelmesi ve bu değişikliklerin birkaç günden uzun sürmesi
* Bağırsakta tam boşalmama hissi
* Dışkıda kan (parlak ya da koyu kırmızı), veya dışkı renginde koyulaşma
* Karında şişkinlik, kramp tarzında ağrı veya gaz şikâyeti
* Bilinen bir neden olmaksızın kilo kaybı
* Sürekli yorgunluk
Erken Teşhis Hayat Kurtarır
Sağlık Bakanlığımızın “Sağlıkta Dönüşüm Programı” ile toplum tabanlı kanser taramalarına yönelik, ülke genelinde Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM) kurulmuş olup hâlihazırda ülkemizde 33’ü mobil olmak üzere 198 adet KETEM mevcuttur.
Diğer kanserlerde olduğu gibi kolon kanserleri de iyice büyüyene kadar belirti vermezler. Bu nedenle amaç, daha kanserde belirti yokken tümörü ortaya koymak olmalıdır. Belirtiler gelişmeden önce bir kişinin kanser için taranması poliplerin ve kanserin erken tanınmasında yardımcı olur. Poliplerin erkenden tanınıp çıkartılması, kolorektal kanseri önleyebilir. Bu nedenle, 50 yaş üstündeki kişiler izlenmeli ve kolorektal kanser için artmış riski olan kişiler daha erken tarama programına alınmalıdır. Taramada ülkemizde “gaytada gizli kan testi” uygulanmakta ve bu testi 50-70 yaş arasındaki herkesin 2 yılda bir yaptırması önerilmektedir.
Ülkemizde de KETEM’lerde ve Aile Sağlığı Merkezlerinde 50-70 yaş arasında kadın ve erkek nüfusa; kalın bağırsak kanseri taraması gaitada gizli kan kiti yardımıyla hızlı, pratik ve güvenilir şekilde 2 yılda bir yapılmaktadır.Tarama testleri ücretsizdir. 50 yaşından sonra her 10 yılda bir de kolonoskopi önerilmektedir.
“KANSERDEN KORKMA, GEÇ KALMAKTAN KORK”
Bafra İlçe Sağlık Müdürlüğü
KETEM Birimi
