Peki neydi bu D’hont sistemi? Bu sistemin tanımı ve ne olduğu ile ilgili araştırma yaptığımızda internet ansiklopedisi Wikipedia da karşımıza şu bilgiler çıkıyor; “Belçikalı matematikçi D'Hondt yöntemi, Belçikalı hukukçu ve matematikçi Victor D’Hondt tarafından 1878'de tasarlanmış nispi temsil hesaplama yöntemidir. Türkiye’de 1961’den bu yana –1965 Millet Meclisi genel seçimi ile 1966 Millet Meclisi ara seçimi dışında– bütün milletvekili genel ve ara seçimlerinde d’Hondt sistemi uygulanmıştır; günümüzde de yürürlükte olan sistem budur.” Bu sistem biz de nasıl ve ne zaman uygulandı sorusu akla geldiğinde cevap şu; "Daha önceki seçimlerde de kullanıldı ancak o dönemlerde ittifak içi toplam oy üzerinden yapılıyordu. Lakin bu seçimlerde ittifak oyları değil partilerin oy oranı baz alınıyor ve dağılım partilerin oyu üzerinden yapılıyor." Şöyle ki, Seçim bölgesinde en fazla oyu alan partinin oy dağılımı üzerine bina edilen bir model ile milletvekili dağılımı gerçekleşiyor. En fazla oy alan partinin belirleyici olduğu dağılımda kalan oyları diğer partinin altına inince bu kez üstte kalan partinin üzerinden dağılım yapılıyor. Peki Samsun’da D’hont sistemi ile hangi parti kaç vekil çıkarır? Bunun için ortalama bir oy oranı tahmini ya da veri kullanmak gerekir ki elimizde günü yansıtan bir veri yok. Brt Haber olarak titiz bir çalışma ile partilerin oy oranlarını, artan seçmen sayılarının değerlerini ve bunların partilere yansımalarını yine 2018’deki katılım sayısı üzerinden hazırladık. Ben de buradan detaylara dair bazı bilgiler ile aslında varılmak istenen yolu anlatmak istedim. Listelerin hep konuşulduğu, belki de seçim sonrasında bile konuşulacağı dönemdeyiz. Ancak biz sistem ile kimin kaç vekil çıkaracağına ışık tutalım istedik. İttifak içinde yer almayan ve yüzde yedi barajı aşamayan partilerin aldığı oylar birinci partinin hanesine yaza… Buna göre AK Parti Samsun’da D’hont sistemi ile önceki seçim oranları baz alındığında 5 vekili yine alıyor. CHP 2 MHP 1’er vekilde kalıyor. İyi Parti ise kıl payı bir vekil çıkarabiliyor. Tablo bundan çok farklı mı çıkar? İşte onu sandık gösterecek. Ama bana sorarsanız bunun dışında bir sonuç çok mümkün görünmüyor. Ancak kritik olan bir yer var. Orası da AK Partinin geçen dönem 6.vekili 7324 oyla iyi partiye vermesi, artan seçmen sayısı ile birlikte AK Parti geçen dönemden 32 bin oy daha fazla alırsa 6.vekili çıkarıyor. Buradaki oy oranları değiştirecek etken listeler ve listelerde kimlerin nerede olduğu ile doğru orantılı. Bakalım sonuçlar ne olacak.